Yelkenliler Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Yelkenliler Hakkında Bilinmesi Gerekenler, Yelkenliler, rüzgar gücünü kullanarak hareket eden ve genellikle rekreasyon, spor ya da ticaret amaçlı kullanılan özel teknelerdir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte motorlu araçlar ön plana çıksa da, yelkenliler hala deniz tutkunlarının vazgeçilmezleri arasında yer alır. İşte yelkenliler hakkında bilmeniz gereken her şey:
Yelkenli Nedir?
Yelkenli, rüzgarın etkisiyle hareket eden bir deniz aracıdır. Ana enerji kaynağı olarak yelken kullanılır. Gövde, direk, yelken ve arma gibi bileşenlerden oluşan yelkenliler, tarihi boyunca denizcilik kültürünün temel taşlarından biri olmuştur.
Kaç Çeşit Yelkenli Vardır?
Yelkenliler, tasarımlarına ve kullanım amaçlarına göre farklı türlere ayrılır:
- Tek Direkli Yelkenliler (Sloop): En yaygın yelkenli türüdür. Tek bir direk ve iki yelken bulunur.
- Ketch ve Yawl: İki direğe sahiptir, ancak farklı yelken yerleşim düzenleriyle ayrılırlar.
- Katamaran ve Trimaran: Çok gövdeli yelkenlilerdir ve genellikle daha hızlıdır.
- Gulet: Türkiye’de sıkça kullanılan, geleneksel tasarımlı yelkenlilerdir.
- Schooner: Birden fazla direği bulunan, genelde daha büyük ve ticari amaçla kullanılan teknelerdir.
Yelkenli Kaç Km Hız Yapar?
Yelkenlilerin hızı, rüzgarın kuvvetine ve yelkenlinin tasarımına bağlıdır. Ortalama bir yelkenli saatte 10-15 km hız yapabilir. Ancak performans yelkenlileri saatte 30-50 km’ye kadar hızlanabilir.
Yelkenlinin Bölümleri Nelerdir?
Yelkenli bir teknenin ana bölümleri şunlardır:
- Gövde: Teknenin ana yapısıdır.
- Direk ve Bumba: Yelkeni destekleyen dikey ve yatay direklerdir.
- Yelkenler: Ana yelken ve cenova yelkeni en yaygın olanlardır.
- Dümen: Teknenin yönlendirilmesini sağlar.
- Arma: Yelkenleri sabitleyen halatlar ve donanımlardır.
Yelkenli Hangi Malzemeden Yapılır?
Modern yelkenliler genellikle hafif ve dayanıklı malzemelerden üretilir:
- Gövde: Fiberglas, alüminyum veya ahşap.
- Direk ve Bumba: Karbon fiber veya alüminyum.
- Yelkenler: Dacron, Mylar veya Kevlar gibi kumaşlar.
Yelkenli Nasıl Çalışır?
Yelkenli, rüzgarın yelkenler üzerindeki basınç farkını kullanarak hareket eder. Rüzgar, yelkenlerin bir tarafında daha fazla basınç yaratırken diğer tarafında az basınç oluşturur, bu da teknenin ileriye doğru hareket etmesini sağlar.
Yelkenlinin Seyir Şekilleri Nelerdir?
Yelkenli teknelerde seyir, rüzgarın tekneye olan açısına göre belirlenir:
Ana Seyirler:
- Orsa Seyri: Rüzgara karşı yaklaşık 45° açıyla yapılan seyir.
- Açık Apaz: Rüzgar yandan gelir.
- Pupa Seyri: Rüzgar tamamen arkadan eser.
Ara Seyirler:
- Dar Apaz: Orsa ile apaz arasında kalan seyir.
- Geniş Apaz: Apaz ile pupa arasında kalan seyir.
Yelkenli Manevraları Nelerdir?
Yelkenli kullanırken iki temel manevra bulunur:
Tramola Nedir?
Rüzgar üstüne dönerek yapılan yön değiştirme manevrasıdır. Güvenli bir şekilde yön değiştirmenin temel yoludur.
Kavança Nedir?
Rüzgar altından dönerek yapılan yön değiştirme manevrasıdır. Daha hızlıdır ancak dikkat edilmezse tehlikeli olabilir.
Yelkenliyle Yanaşma ve Ayrılma
Limana yanaşma veya ayrılma sırasında:
- Rüzgar yönü göz önünde bulundurulmalıdır.
- Hız minimumda tutulmalı, dümen kontrolü hassas şekilde yapılmalıdır.
- Halatlar doğru şekilde hazırlanmalıdır.
Demirleme ve Demirleme Esnasında Dikkat Edilecek Hususlar
Demirleme yaparken:
- Dibe uygun bir demir seçilmelidir.
- Derinlik, rüzgar ve akıntı gibi çevresel faktörler göz önüne alınmalıdır.
- Demir ipinin uzunluğu, suyun derinliğinin 5-7 katı kadar olmalıdır.
Denizci Bağları
Yelkenlilerde güvenlik ve kolaylık için bazı temel denizci bağları öğrenilmelidir:
- Çift Kazık Bağı
- İzbarço Bağı
- Kropi Bağı
Yelkene Camadan Vurulması
Rüzgarın çok güçlü olduğu durumlarda yelkenin bir kısmını küçültme işlemine camadan vurmak denir. Bu işlem, yelkenlinin stabilitesini artırır.
Ayı Bacağı Nedir?
Pupa seyrinde ana yelken ve cenovanın farklı yönlere açılarak dengeli bir seyir sağlanmasına “Ayı Bacağı” denir.
Faça Yelken Nedir?
Yelkenin tamamen indirildiği ve rüzgara karşı hareketin durdurulduğu pozisyona faça yelken denir. Bu genellikle demirleme veya acil durumlarda uygulanır.
